Wpływ psychologii rodzinnej na sukces firm rodzinnych
Wśród firm rodzinnych istnieje dokładnie określony, ale
niewidoczny mechanizm kontrolny zwany „systemem rodzinnym.”
Niektórzy określają go terminem „psychologia rodzinna.” Z
biznesowego punktu widzenia możliwe jest stworzenie prostego i
inteligentnego rozwiązania problemów biznesowych, ale w przypadku
firm rodzinnych kluczowe aspekty umożliwiające wprowadzenie tych
rozwiązań w życie są ukryte w psychologii rodzinnej. Jeśli nie
skupisz na niej swojej uwagi, rozwiązania biznesowe nie będą
skuteczne. Dlatego przydatną umiejętnością jest zrozumienie
teorii systemów rodzinnych, która jest inną nazwą na psychologię
rodzinną.
Murray Bowen,
M.D., jest psychiatrą, który badał przypadki schizofrenii. Odkrył,
że pracując z każdym pacjentem indywidualnie mógł poprawić jego
funkcjonowanie, jednak po powrocie do swoich rodzin, pacjenci wrócili
do mniej skutecznego, schizofrenicznego zachowania. Właśnie w tym
momencie Bowen wykrzyknął „Eureka!”. Zrozumiał, że to w
rodzinie tkwiły pewne moce, które pogłębiały to zachowanie. Oto
krótki opis jego teorii systemów rodzinnych:
I.Rodzina jest
systemem. Istnieją wyraźne granice określające, kto jest
członkiem danej rodziny, a kto nie jest, wyznaczone przez specjalną
linię – po jednej stronie przynależysz do rodziny, a po drugiej
jesteś kimś innym, nie jesteś „jednym z nas”
II. System
rodzinny zawiera zasady i silne sygnały dotyczące zachowania.
Zasady te określają, kto ma władzę, kto podejmuje decyzje, kto
będzie studiować na uniwersytecie, jak wydawać i rozporządzać
pieniędzmi, a także komu przysługują specjalne szanse. Lista tych
zasad jest nieskończona.
Wspólnie z
rodziną spróbuj wykonać takie ćwiczenie: Zróbcie listę decyzji
i zapiszcie, jak są one podejmowane w waszych rodzinach. Czy
jesteście w „kręgu wewnętrznym”, jeśli chodzi o podejmowanie
decyzji, czy jest ktoś inny, kto ma specjalne względy? Być może
odkryjecie, że gdy podejmowane są ważne decyzje finansowe, osobą
decydującą jest ktoś, kogo się w ogóle nie spodziewaliście. To
ćwiczenie pomoże wam lepiej zrozumieć wasz system rodzinny i
dowiecie się, kto tak naprawdę rządzi waszymi rodzinami.
III. Możemy
poznawać inne zachowania niż te, które tworzy nasza rodzina.
Oznacza to, że możemy pójść na studia, zdobyć stopnie naukowe i
przez wiele lat skutecznie pracować w firmie, używając wiedzy,
umiejętności i doświadczenia, które zdobyliśmy.
Jednak niektóre
sygnały behawioralne pochodzące z naszej rodziny są w sprzeczności
z tym, czego nauczyliśmy się poza naszymi kręgami rodzinnymi. W
związku z tym uczymy się odstawiać na bok te sprzeczne zachowania
rodzinne. Co więcej, pracujemy z osobami z innych rodzin, których
zachowania rodzinne są inne od naszych, dlatego jako grupa znajomych
skupiamy się na wzorcu międzynarodowych najlepszych praktyk
dotyczących zachowań biznesowych.
IV. Jeśli nie
nauczymy się rozpoznawać nieskutecznych zachowań rodzinnych i
unikać wracania do złych nawyków, będąc w stresującej sytuacji
jako indywidualne jednostki lub jako jedna rodzina jesteśmy narażeni
na powrót do tych zachowań. Jest to kluczowy element pozwalający
zrozumieć teorię systemów rodzinnych i tego, jaką rolę odgrywa w
firmach rodzinnych.
Najlepsze
praktyki mówią nam, że decyzje należy oddelegowywać do
najniższego możliwego szczebla struktury organizacyjnej.
Weźmy na
przykład grupę kilku członków rodziny, w której wszyscy są
świetnie wyedukowani, mają doświadczenie w biznesie i dobrze
funkcjonują niezależnie od innych. Jednak gdy zbiorą się razem i
znajdą się w stresującej sytuacji, cała grupa jest narażona na
powrót do nieskutecznych wzorców zachowań rodzinnych, zamiast
zachowań według najlepszych praktyk, które tak dobrze zna.
Przykładem może być wzorzec zachowania rodzinnego polegający na
delegacji „wzwyż” do stojącego wyżej w hierarchii ojca albo
matki. „Musisz zapytać swojego ojca” jest przykładem takiej
delegacji. Najlepsze praktyki mówią nam, że decyzje należy
oddelegowywać do najniższego możliwego szczebla struktury
organizacyjnej. Należy oddać je w ręce tego szczebla, którego one
dotyczą, w ręce ludzi, którzy muszą rozwiązać ten problem.
Gdy firma
rodzinna używa wzorca „delegacji wzwyż”, tworzy się zastój w
strukturze decyzyjnej. Oznacza to, że decyzje są opóźnione, nie
są podejmowane lub są podejmowane bez całkowitej wiedzy i
znajomości faktów. Ostatecznie firma podejmuje złą decyzję,
ponieważ członkowie rodziny wracają do wzorca zachowań
rodzinnych. Oznacza to, że muszą się przygotować na niezbyt
optymalny rezultat.
Sygnały
niektórych systemów rodzinnych uzupełniają, a nawet wzmacniają
działalności gospodarcze. Taki rodzinny wzorzec oczekuje od swoich
członków ciężkiej pracy, szybkiego wykonywania swoich obowiązków
i robienia tego w poprawny sposób. To właśnie tych zachowań każdy
pracodawca oczekuje od swojego pracownika. Z drugiej strony, sygnał
rodzinny mówiący o robieniu czegoś tylko wtedy, gdy ma się na to
ochotę, jest całkowitym przeciwieństwem tego, czego pracodawcy
oczekują od pracowników. Takie zachowanie doprowadzi Cię w
zasadzie do zwolnienia z większości firm!
Zrozumienie
teorii systemów rodzinnych może pomóc członkom firm rodzinnych w
bardziej skutecznej współpracy. To właśnie zrozumienie i solidne
wspólne zarządzanie są kluczowe w prowadzeniu zdrowej i odnoszącej
sukcesy firmy rodzinnej. _ Więcej: www.fambizmatters.com
Tłumaczenie:
Ewelina Jackowska
Autor
David Bork
Family Business Consultant, Stany Zjednoczone; CEO, Family Business Matters